De toekomst van de chipsector
Op de IEX Beleggersdag gaf Jos Benschop, Hoofd Technologie bij ASML een kijkje in de toekomst van de chipsector. Zeker is dat chips nog veel kleiner kunnen.
De presentatie begon met het illustreren van de onstilbare honger naar chips. Een belangrijke bijdrager de komende tien jaar is de verwachte vertienvoudiging van de beschikbare hoeveelheid data. Voor AI-modellen zoals ChatGPT zijn grote hoeveelheden data erg belangrijk en die moet op chips worden opgeslagen. Ook wordt er steeds meer data verzameld om allerlei processen te optimaliseren.
Een andere belangrijke eindmarkt waar de vraag naar chips naar verwachting zal vervijfvoudigen in de komende 10 jaar is de automarkt. Maar ook voor andere toepassingen worden steeds meer chips gebruikt zoals Internet of Things-apparaten. Ook de energietransitie stimuleert de vraag naar chips, aldus Benschop.
'De eerste nieuwe generatie EUV-machines, zogenaamde High-NA-machines, zullen dit jaar richting de klanten gaan'
Hoe klein kan het?
ASML is er voor een belangrijk deel verantwoordelijk voor dat er steeds kleinere transistoren op chips kunnen worden geprint waardoor deze sneller en energiezuiniger worden. Met elke nieuwe generatie machines zijn wordt hier weer vooruitgang mee geboekt, maar dit kan natuurlijk niet oneindig doorgaan. Benschop gaf aan nog de komende 10 tot 15 jaar door te kunnen gaan op een commercieel interessante manier, iets wat 10 jaar geleden ook werd gezegd.
Technisch gezien kan het zelfs nog enige decennia door gaan tot het schaalniveau van individuele atomen wordt bereikt. De kosten moeten echter wel opwegen tegen de baten, gaat Benschop verder. De machines worden namelijk ook steeds duurder om te maken, maar zo lang chipmakers met het gebruiken van deze machines genoeg kunnen verdienen zullen ze deze blijven kopen.
Dit hangt van twee factoren af: de prestatieverbetering van de nieuwe chips die gemaakt kunnen worden ten opzichte van de vorige generatie, maar ook de hoeveelheid chips die met een machine gemaakt kunnen worden. Voldoende prestatieverbeteringen zijn nodig om het voor eindgebruikers de hogere prijs waard te maken. Niemand wil een flink hogere prijs betalen voor eindproducten die maar een fractie beter zijn dan voorgangers. De hoeveelheid chips die gemaakt kunnen worden is belangrijk met betrekking tot kosten.
Een coöperatieve industrie
ASML bepaalt de prijzen van zijn machines op basis van de waarde die het creëert voor zijn klanten en deelt deze waarde met de klant. Dus hoe meer de klant kan verdienen door het gebruik van de machines, hoe hoger de prijs. Maar het is niet zo dat de prijs zo hoog wordt gezet dat alle extra winst die mogelijk wordt gemaakt door deze machine naar ASML gaat. De winst wordt gedeeld met de chipfabrikant.
Binnen de chipindustrie hebben klanten en leveranciers dus een coöperatieve relatie. Dit komt omdat ze erg afhankelijk zijn elkaar, aangezien er in de meeste specialisaties maar één of enkele spelers zijn. Ze zijn dus op elkaar aangewezen. Zo investeerden de belangrijkste klanten van ASML, TSMC, Intel en Samsung in het bedrijf om EUV-machines mogelijk te maken.
De volgende stap
Zo'n 96% van de machines die ASML ooit heeft verkocht sinds midden jaren 80 is nog steeds in gebruik. Ook de productie van oudere modellen wordt nog steeds opgeschroefd. De vraag naar minder geavanceerde chips groeit namelijk ook nog. En voor de modernste chips zijn deze machines óók nog nodig; alleen de meest complexe laagjes worden gedaan met de EUV-machines.
De eerste nieuwe generatie EUV-machines, zogenaamde High-NA-machines, zullen dit jaar richting de klanten gaan, aldus Benschop. Deze machines zijn de volgende stap in het produceren van kleinere chips. High-NA machines zijn preciezer dan de bestaande EUV-machines. Hierdoor kunnen ze de kleinste patronen beter printen en hierdoor hoeft een wafer minder vaak door de machine, wat kostentechnisch gezien belangrijk is.
Hoewel de eerste machines dus dit jaar al naar klanten gaan, zullen ze nog niet commercieel worden ingezet. Bij dit soort apparaten is het niet zo dat je de stekker erin doet en de chips eruit rollen. Ze zullen er eerst mee moeten leren werken en processen moeten optimaliseren. Waarschijnlijk worden de High-NA-machines pas vanaf 2025 ingezet voor grootschalige chipproductie.
Chipproducenten kijken zelfs nog verder vooruit. Er is nu al interesse in machines die ASML pas over 8 jaar kan maken, vertelt een zichtbaar trotse Benschop.