Niets stopt de duurzaamheidstrend
Ook voor duurzame beleggers verloopt de weg omhoog met hobbels. Het afbreken van bestaande structuren is nu eenmaal niet zo eenvoudig.
Door Rob Stallinga
Het zit de duurzame beleggingsmarkt niet mee. Voor het eerste sinds lange tijd vloeide er dit jaar niet meer maar minder kapitaal in duurzame beleggingsfondsen. Dat is de Europese situatie. In de VS werden duurzame fondsen in het derde kwartaal volgens Morningstar zelfs netto verkocht. Alsof alle problemen waar we voor staan inmiddels zijn opgelost. Dat is duidelijk niet het geval.
Uit wetenschappelijke hoek zijn de berichten over de opwarming van de aarde steeds apocalyptischer. Het voorkomen van een temperatuurstijging van 1,5 graden, zoals afgesproken in Parijs, kunnen we eigenlijk wel vergeten. Een Nederlandse denktank in Wageningen die de klimaatplannen van landen doorrekent, verwacht op basis van het huidige beleid dat de aarde in 2100 2,7 graden warmer zal zijn. Het is niet het einde van de wereld, maar voor ons mensen wordt het leven dan wel heel veel lastiger.
Goed jaar voor 'fout', slecht jaar voor goed
Voor beleggers is er dus alle reden om de energietransitie te helpen versnellen. Helaas spreekt de portemonnee ook een woordje mee in de keuze van beleggers om wel of niet voor duurzaam te gaan. Het beursjaar 2022 was door de sterk oplopende rente en energieprijzen een slecht jaar voor duurzame beleggingen. De mantra dat duurzaam beleggen en een mooi rendement hand in hand door het leven gaan, ging in 2022 niet op. Sterker, wat ‘ slecht’ ging omhoog, wat ‘goed’ is omlaag. Het leidde tot een sterke underperformance van juist duurzame fondsen.
Door de zware weging van tech en de afwezigheid van oliebedrijven in duurzame portefeuilles daalden wereldwijd belegde duurzame aandelenfondsen vorig jaar ca. 13%. Fondsen die het thema duurzame energie bespelen, verloren vorig jaar nog meer, en wachten, in tegenstelling tot de breed gespreide duurzame aandelenfondsen, nog altijd op herstel.
50% daling in windenergie
De sterk gestegen rente zet de financiering en winstgevendheid van grote energieprojecten onder druk. Het Deense Orsted kan erover meepraten. De groenste energiemaatschappij ter wereld moest dit jaar stevig afboeken op zijn windmolenparken op zee en gaat minder investeren dan gepland.
Volgens CEO Mads Lipper van Orsted is de hoge rente niet het enige probleem. Financieel kwetsbare toeleveringsketens, relatief onzekere beleidskaders en stijgende kosten voor alles wat nodig is, van turbines tot funderingen, maken investeren in schone windenergie op zee volgens Lipper tot een uitdagende exercitie. Beleggers in Orsted verloren sinds januari 2022 bijna 50%.
Maar wat zijn de alternatieven? Nog veel langer inzetten op fossiel is ongewenst. Niet alleen vanwege de vervuiling en CO2-uitstoot. De chanteerbaarheid door olierijke regimes en de onvoorspelbare ontwikkeling van de olieprijs dwingen ook om onze afhankelijkheid van brandbare koolwaterstofverbindingen met spoed af te bouwen.
“China heeft in het eerste kwartaal van 2023 meer duurzame energie geïnstalleerd dan Europa en de VS in het hele jaar”
Ook duurzame beleggers moeten begrijpen dat de weg omhoog met de clichématige hobbels verloopt. Zo was de energiecrisis van 2022 een incident en geen trend. De Russische inval in Oekraïne en de Russische gasboycot die daarop volgden, hadden weinigen voorzien.
Daarnaast is een omvangrijke transitie niet zomaar geregeld. Het afbreken van bestaande structuren is nooit eenvoudig. Dat vraagt ook om een mentale omslag. Maar wie zijn brandstofauto eenmaal heeft verruild voor een elektrische zal waarschijnlijk nooit meer een benzineslang in zijn hand vasthouden.
Gigantische bedragen
Volgens Valentijn van Nieuwenhuijzen, hoofd van het duurzaamheidsplatform van Goldman Sachs AM, is de energietransitie een leidende trend, waarbij regeringen wereldwijd enorme financiële steun bieden om die transitie te versnellen. Het gaat inderdaad om gigantische bedragen.
De EU trekt tot 2027 226 miljard dollar uit, de VS tot eind 2031 369 miljard euro, en de China heeft in zijn laatste vijfjarenplan 280 miljard dollar gereserveerd om de CO2 voetafdruk danig te verminderen. Van Nieuwenhuijzen: “China heeft in het eerste kwartaal van 2023 meer duurzame energie geïnstalleerd dan Europa en de VS in het hele jaar.”
Wat de duurzame belegger ook moed moet geven is dat alternatieve energieën steeds concurrerender worden met olie en gas. De prijs van bijvoorbeeld zonne-energie is tussen 2011 en 2021 met bijna 90% gedaald. De prijs van lithiumbatterijen ging in dezelfde periode met ruim 80% naar beneden. Volgens onderzoek van het Frauhofer Institute zal stroom opgewekt uit zonne-energie in zuidelijk Europa in 2025 33% goedkoper zijn dan stroom uit steenkool-en gascentrales.
Meer interesse in 'bruine' bedrijven die vergroenen
Daarbij drijven nieuwe energieën op innovatie. De batterijen van nu zijn anders dan die van een paar jaar geleden. Inmiddels wordt er al geëxperimenteerd met batterijen op basis van zout. Ontwikkelingen gaan steeds sneller.
Beleggen in duurzame energie is volgens Van Nieuwenhuijzen een dynamisch proces waarbij verschillende segmenten verschillend renderen in verschillende marktomgevingen. “Het is goed kiezen.” Hij constateert dat er nu ook meer interesse is voor bruine bedrijven die bezig zijn te vergroenen. “Bedrijven die dat beter doen dan de concurrentie, renderen beter, zo laten de cijfers zien." Zo is duurzaam beleggen alsnog een win-win; niet alleen in schone energie maar ook in andere zaken die de economische houdbaarheid bevorderen. Het is een kwestie van volhouden.